(ಲೇಖನ 🖋️ ಶಬ್ಬೀರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಪತ್ರಕರ್ತ ಶ್ರೀನಿವಾಸಪುರ)
ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾರತದ ಹೃದಯವೆಂದೇ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತಿಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು. ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಗ್ರಾಮಾಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಅನೇಕ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತಿವೆ. ಈ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯು ಪಂಚಾಯತ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ (ಪಿಡಿಓ) ಮೇಲಿದೆ. ಒಬ್ಬ ಸಮರ್ಪಿತ ಮತ್ತು ದೃಢನಿಶ್ಚಯ ಹೊಂದಿರುವ ಪಿಡಿಓ ತನ್ನ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ಮಾದರಿ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತಿಯಾಗಿ ರೂಪಿಸಬಲ್ಲನು.
ಮಾದರಿ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತಿ ಎಂದರೇನು?
ಮಾದರಿ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತಿ ಎಂದರೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ, ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯತ್ತ ಗಮನಹರಿಸಿದ, ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಿರುವ ಹಾಗೂ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಸಾರ್ಥಕತೆ ದೃಢಪಡಿಸಿರುವ ಗ್ರಾಮ. ಇದು ಹಗುರ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಪರಿಸರ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ, ಕೃಷಿ, ಒಳಚರಂಡಿ, ಕುಡಿಯುವ ನೀರು, ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯಂತಹ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಬೇಕು.
ಪಿಡಿಓಯ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಗಳು:
ಸರ್ಕಾರಿ ಯೋಜನೆಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಅನುಷ್ಠಾನ: ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಗ್ರಾಮಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಜಾರಿಗೆ ತರುವಲ್ಲಿ ಪಿಡಿಓ ಯ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಿದೆ. ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತ್ರಿ ಯೋಜನೆ (MGNREGA), ಸ್ವಚ್ಛ ಭಾರತ ಅಭಿಯಾನ, ಪಿಎಂ ಆವಾಸ್ ಯೋಜನೆ, ಜಲ ಜೀವನ್ ಮಿಷನ್ ಇತ್ಯಾದಿ ಯೋಜನೆಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನ village development ಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಜನಸಮೂಹದ ಜಾಗೃತಿ: ಗ್ರಾಮಸ್ಥರಲ್ಲಿ ತಾವು ಪಡೆದಿರಬಹುದಾದ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕುರಿತು ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವುದು ಪಿಡಿಓ ಯ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿದೆ. ಗ್ರಾಮ ಸಭೆಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಜನರ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿ ಅವರ ಬೇಡಿಕೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಬಹುದು.
ಅರ್ಥಪೂರಕ ಭದ್ರತೆ: ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಧನವನ್ನು ಸದ್ಬಳಕೆ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುವುದು ಮುಖ್ಯ. ಪಿಡಿಓ ಯ ಕರ್ತವ್ಯ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ನೀಡಲಾದ ಅನುದಾನ ಸರಿಯಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಯವಾಗುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
ಸಮಗ್ರ ಗ್ರಾಮಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆ (GPDP): ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆ (GPDP) ರಚನೆ ಮತ್ತು ಅನುಷ್ಠಾನದಲ್ಲಿ ಪಿಡಿಓ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಗ್ರಾಮಸ್ಥರ ಅಗತ್ಯತೆಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ರೂಪಿಸಲಾದ ಯೋಜನೆಯಾಗಿರಬೇಕು.
ನೂತನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಅಳವಡಿಕೆ: ಪಿಡಿಓ ಗಳು ಡಿಜಿಟಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸಿ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಬಹುದು, MIS (Management Information System) ಬಳಸಿ ಪ್ರಗತಿ ವರದಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಜನರಿಗೆ ಆಧುನಿಕ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಬಹುದು.
ಮಾದರಿ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತಿ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ತಾಳಬೇಕಾದ ಹಂತಗಳು
ಜನಪರ ಸಭೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಾಲೋಚನೆಗಳು: ಗ್ರಾಮಸ್ಥರ ಅಗತ್ಯತೆ, ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯ ನೀಡುವ ಕಾರ್ಯ.
ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆ: ಗುರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿ ತಲಾ ಹಂತದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಥವನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದು.
ಪಂಚಾಯತ್ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸಮರ್ಪಿತ ಸೇವೆ: ಕಚೇರಿಯ ಲಂಚಮುಕ್ತ ಕಾರ್ಯವೈಖರಿ ಮತ್ತು ಕಾಲಬದ್ಧ ಸೇವೆಗಳ ಒದಗಿಕೆ.
ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಯೋಜನೆಗಳು: ನದಿ ಪುನಶ್ಚೇತನ, ನೀರು ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಮುಕ್ತ ಗ್ರಾಮ ಅಭಿಯಾನ.
ಆತ್ಮಸಾತ್ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಮಾದರಿ ಯೋಜನೆಗಳು: ಸುಸ್ಥಿರ ಕೃಷಿ, ಮಹಿಳಾ ಸ್ವಸಹಾಯ ಸಂಘಗಳು, ಯುವಜನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ವೃದ್ಧಿ.
ಒಬ್ಬ ಸಮರ್ಪಿತ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಅಧಿಕಾರಿ (ಪಿಡಿಓ) ತಾನು ಆದೇಶಿತ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ಮಾದರಿ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತಿಯಾಗಿ ರೂಪಿಸಬಹುದು. ಸರ್ವಜನೋಲ್ಲಾಸದತ್ತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾಯಕ, ಜನಪರ ಹೋರಾಟ, ಪಾರದರ್ಶಕ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಾಹಿತಿಯ ಸಮರ್ಪಕ ಬಳಕೆ ಗ್ರಾಮ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ದಾರಿಯನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರ ಸಹಕಾರ ಹಾಗೂ ಸರ್ಕಾರದ ಅನುಕೂಲಗಳ ಶ್ರಮಸಾಧ್ಯತೆಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ಇದು ಸಾಧ್ಯ.
ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಅಧಿಕಾರಿ (ಪಿಡಿಓ) ಗಳು ಗ್ರಾಮಗಳ ದಶೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ದೇಶದ ದಶೆಯನ್ನು ಸಹ ಬದಲಾಯಿಸುವ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು.